'Nadenken over de dood komt je levenskwaliteit alleen maar ten goede,' zei Dirk Brossé een tijdje geleden in Knack. In dat artikel heeft de auteur het over het leven, dat volgens hem beter is bij de dagelijkse gedachte aan de dood. Ook vertelt hij over het belang van het rouwproces en de rol ervan in de samenleving.
Dit idee uit het artikel lijkt me van groot belang: 'De dood is vandaag een groot taboe, er is vaak amper ruimte voor het rouwproces dat erop volgt.' Als onze maatschappij ons geen andere en betere rituelen biedt om rouw te ervaren, laten we ze dan zelf creëren. Hoewel het officiële rouwverlof tien dagen duurt, duurt het rouwproces veel langer. Het lijkt me dan ook goed om persoonlijke rituelen te hebben: een boom planten, een afscheidsbrief aan de overledene schrijven, troostknuffels uit kleding van overleden personen creëren, enzovoort.
Er zijn veel mogelijkheden en het onderwerp rouw verdient zeker meer ruimte.
Wat me het meest fascineerde, is zijn idee om elke dag te leven alsof het de laatste is - waar ik me overigens wel in kan vinden. De auteur voegt er echter aan toe dat de dagelijkse gedachte aan de dood hem helpt. Dat klinkt aanlokkelijk, maar alleen maar totdat ik een bijzonder onsuccesvolle dag heb en mijn humeur zo onder het vriespunt ligt. En aan de dood denken voor het slapengaan? Nee, dank je. Het lijkt me hier wel belangrijk om de visie van de auteur te kaderen: zijn ouders hadden een begrafenisonderneming die naast hun huis was gevestigd en hij groeide naar eigen zeggen op in de buurt van de dood. 'Als je honderd lijken per jaar ziet passeren, wordt de dood op den duur heel gewoon.' Volgens mij is zijn kijk op de dood dus gevormd door zijn jeugd en minder van toepassing op anderen. De meeste mensen hebben immers geen vergelijkbare achtergrond en tot ze volwassen zijn, hebben ze in het beste geval alleen te maken met de dood van een huisdier of grootouders.
Mijn vraag is dus of we het idee 'leef alsof elke dag jouw laatste is' ook anders kunnen bereiken dan door de dagelijkse gedachte aan de dood? Voor mij persoonlijk betekent deze zin niet in het verleden of in de toekomst leven, maar in het heden. We zien het overal om ons heen: een overvloed aan mindfulness-techniekjes, oproepen om opnieuw te beginnen in je leven, meditatie, yoga...
Voordat we Tibetaanse kommen bestellen en een applicatie voor meditatie downloaden, zou ik graag het volgende willen voorstellen: wat als we het gewoon wat rustiger aan doen in het leven? Deze methode is niet zo sexy, met één klik, en zonder moeite, maar het is zeker goedkoper en je hebt alleen jezelf nodig. In een wereld die zich richt op 'doen' is vertragen een bijna scheldwoord. Volgens mijn ervaring is het echter een van de beste manieren die iemand ertoe brengt het heden te ervaren. Probeer het zelf. Of je alleen koffie zet, of je koffie zet terwijl je je tanden poetst/kleding uitkiest/door Instagram scrolt: dat maakt het verschil.
Klinkt dat gek? Denk je dat je geen tijd hebt om het rustiger aan te doen? Alles in het leven draait om beslissingen. Natuurlijk kun je zo'n instelling geen 24/7 hebben - je bent Boeddha niet, maar elke kleine stap telt. En misschien zal je ontdekken dat dit de beste vorm van meditatie is en de beste manier om hier en nu te zijn. Laten we dus meer aandacht besteden aan het leven dan aan de dood!