De wereld van gisteren is de herinnering van een Europeaan die ons een fragment uit het verleden vertelt. Het boek van Stefan Zweig is een autobiografie van zijn leven toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Hij bespreekt de humanitaire, politieke en economische gevolgen van de oorlog op zijn leven maar ook op Europa. Zweig was een Jood maar vooral een dromer omdat hij Europa beschouwde als de bakermat van vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Hij droomde van een moderne Europa dat gebaseerd zou zijn op kosmopolitisme, meertaligheid en humanisme. Een Europa dat iedereen met open armen zou ontvangen. Helaas was hij de getuige van de bloedige waanzin van het Derde Rijk dat de vernietiging van het Europeaanse continent veroorzaakte. Het was ook de aanvang van de maatschappelijke uitsluiting van de Joden. Die Joden, die voor de moord van Christus verantwoordelijk waren, die als gierige kapitalistische ratten beschouwd waren, zullen enkele dagen na de invoering van het Derde Rijk de slachtoffers van de nazivervolging zijn. Het aanzien van het Europese continent veranderde en de bakermat van de mensenrechten werd de voedingsbodem voor geweld, antisemitisme, volkerenmoord en massale deportatie.
Het boek van Stefan Zweig is een droevig relaas omdat het niet uit het oogpunt van een geschiedschrijver geschreven werd maar van een man die het uiteenvallen van de Europese beschaving zag. In zijn boek deelt hij zijn onzekerheid en wanhoop aangaand de toekomst, hij beschrijft hoe zijn leven veranderde toen hij niet meer beschouwd werd als een burger maar als een vluchteling. Al zijn kosmopolitische dromen van een wereld zonder grenzen verdwenen toen hij besefte dat hij geen recht en heimat meer had. Hij was niemand toen hij naar Engeland moest vertrekken omdat de nazibedreiging benaderde. De val van zijn Europese moederland en de ondraaglijke afstand met zijn gezin waren één van de talrijke oorzaken van zijn zelfmoord. Het sterven van Stefan Zweig lag niet aan de Tweede Wereldoorlog zelf maar aan het feit dat hij zich eenzaam voelde en het einde van de oorlog niet zag. De onzekere toekomst dreef hem tot wanhoop.
De wereld van gisteren geeft de lezer de sleutel om de wereld om hem heen beter te begrijpen. De titel zou zeker ook de wereld van vandaag of van morgen kunnen zijn. De boodschap van Stefan Zweig is relevanter dan ooit. Hij wenste een minder bureaucratisch en meer open Europa Hij beminde een democratisch en humanitair Europa, een oord waar het samenleven van diverse volkeren cultuur-, geest- en maatschappijverrijkend was. Hij zou de huidige ongelijke en onmenselijke behandeling van vluchtelingen door Europa hebben gehaat. Zijn boek herinnert ons eraan dat de globalisatie, de financiële crisis, de internationale spanningen of de vluchtelingscrisis een globaal antwoord eisen. Stefan Zweig was ervan overtuigd dat een menselijke samenhorigheid de oplossing tegen blind fanatisme of extreem nationalisme is.
Daarom ben ik van mening dat de wereld van gisteren gelezen moet worden omdat het ons doet denken aan de lessen van het verleden die we niet mogen verleren. De herinneringen van de auteur moeten voor ons als levensles dienen. “Degenen die het verleden vergeten, zijn gedoemd het te herhalen”.